Πόσες φορές έχεις βρεθεί σε μια σχέση που ξεκίνησε με πάθος, ενθουσιασμό και μια αίσθηση ασφάλειας, αλλά στην πορεία άρχισες να νιώθεις εξαρτημένος/η/ο, παγιδευμένος/η/ο ή ανήσυχος/η/ο για την ευτυχία σου;; Οι δυνατές συναισθηματικές εμπλοκές μπορεί εύκολα να θολώσουν την κρίση μας, κάνοντάς μας να αναρωτιόμαστε αν αυτό που νιώθουμε είναι έρωτας ή μήπως κάτι πιο επιζήμιο, όπως η συνεξάρτηση. Είναι κρίσιμο να μπορείς να ξεχωρίσεις τις διαφορές, όχι μόνο για τη δική σου ψυχική υγεία, αλλά και για να καλλιεργήσεις σχέσεις που σε ενδυναμώνουν αντί να σε αποδυναμώνουν..!
Τι είναι ο Έρωτας; Μια Υγιής Σχέση Βασισμένη στον Σεβασμό
Ο έρωτας είναι μια από τις πιο βαθιές ανθρώπινες συνδέσεις. Σε μια υγιή σχέση, και οι δύο σύντροφοι υποστηρίζουν την ατομικότητα και την ανάπτυξη του άλλου. Η σχέση δεν λειτουργεί ως κεντρικός πυλώνας της ευτυχίας του ατόμου, αλλά ως μια αμοιβαία υποστηρικτική πηγή χαράς και εξέλιξης. Ο πραγματικός έρωτας εμπεριέχει τον σεβασμό, την κατανόηση και την εμπιστοσύνη.
Για παράδειγμα, σκέψου μια σχέση όπου ο ένας σύντροφος αποφασίζει να ξεκινήσει κάτι νέο, όπως ένα μάθημα ή μια δραστηριότητα που του αρέσει… Ο άλλος δεν νιώθει απειλή ή φόβο, αλλά υποστηρίζει αυτό το βήμα και χαίρεται για την προσωπική εξέλιξη του συντρόφου του. Αυτό είναι σημάδι μιας υγιούς σχέσης, όπου ο καθένας έχει χώρο να αναπτυχθεί και να είναι ο εαυτός του.
Όπως επισημαίνει η Dr. Ramani Durvasula, οι υγιείς σχέσεις βασίζονται στην ισορροπία και την αμοιβαιότητα, όπου κανείς δεν εξαρτάται πλήρως από τον άλλον για την αίσθηση της αξίας ή της ασφάλειας.
Τι είναι η Συνεξάρτηση; Όταν η Σχέση γίνεται Εξάρτηση
Αντίθετα, η συνεξάρτηση είναι μια κατάσταση στην οποία ένας ή και οι δύο σύντροφοι εξαρτώνται συναισθηματικά και ψυχολογικά ο ένας από τον άλλον για την αυτοεκτίμηση και την ευτυχία τους. Σε αυτές τις σχέσεις, οι ρόλοι των συντρόφων θολώνουν και η ατομικότητα χάνεται. Αυτό μπορεί να συμβεί σταδιακά, όταν κάποιος αρχίζει να παραμελεί τις προσωπικές του ανάγκες και να δίνει προτεραιότητα μόνο στις ανάγκες του συντρόφου του.
Ένα καθημερινό παράδειγμα συνεξάρτησης είναι όταν κάποιος ακυρώνει τα προσωπικά του σχέδια και σταματά να βλέπει φίλους ή να ασχολείται με τα ενδιαφέροντά του, προκειμένου να είναι πάντα διαθέσιμος για το/τη σύντροφό του. Η σχέση γίνεται το επίκεντρο της ζωής τους, και η ευτυχία του ενός εξαρτάται από την επιβεβαίωση και την αποδοχή του άλλου. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματική εξάντληση και την αίσθηση ότι το άτομο χάνει την ταυτότητά του.
Η Dr. Durvasula εξηγεί ότι στις συνεξαρτητικές σχέσεις, ο φόβος της εγκατάλειψης ή της απόρριψης οδηγεί σε συμπεριφορές ελέγχου ή υπερβολικής προσκόλλησης… Αυτή η δυναμική, αντί να ενισχύει τη σχέση, την καταστρέφει, καθώς και οι δύο σύντροφοι νιώθουν περιορισμένοι.
Ομοιότητες και Βασικές Διαφορές
Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι ο έρωτας και η συνεξάρτηση έχουν κάποιες επιφανειακές ομοιότητες, καθώς και οι δύο καταστάσεις χαρακτηρίζονται από ισχυρά συναισθήματα… Ωστόσο, οι διαφορές τους είναι ουσιαστικές:
- Έρωτας: Σε μια υγιή σχέση, οι σύντροφοι υποστηρίζουν την ατομικότητα και την ελευθερία του άλλου. Υπάρχει χώρος για προσωπική ανάπτυξη και ανεξαρτησία. Το «εμείς» της σχέσης υπάρχει μαζί με το «εγώ» του κάθε συντρόφου. Η σχέση λειτουργεί ενισχυτικά, χωρίς να καταπιέζει την προσωπική ζωή του άλλου.
- Συνεξάρτηση: Η σχέση γίνεται το κέντρο της ζωής και των δύο συντρόφων, ενώ οι προσωπικές επιθυμίες και οι στόχοι παραμερίζονται. Η ευτυχία εξαρτάται πλήρως από τον άλλον, και συχνά αναπτύσσεται μια ανθυγιεινή αλληλεξάρτηση που μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματική εξάντληση.
Πώς να Ξεχωρίσεις την Υγιή Σχέση από τη Συνεξάρτηση
Για να καταλάβεις αν η σχέση σου είναι βασισμένη στον έρωτα ή στη συνεξάρτηση, παρατήρησε πώς νιώθεις καθημερινά:
- Μπορείς να κάνεις πράγματα που σε ευχαριστούν και να απολαμβάνεις προσωπικό χρόνο χωρίς να νιώθεις ενοχές ή πίεση από το σύντροφό σου;
- Υποστηρίζεις κι ενθαρρύνεις τον σύντροφό σου να ακολουθεί τα ενδιαφέροντά του, και εκείνος το ίδιο για σένα;
- Νιώθεις αυτοεκτίμηση και ικανοποίηση από τη ζωή σου εκτός σχέσης ή νιώθεις ότι η ευτυχία σου εξαρτάται αποκλειστικά από τον άλλον;
Καταλήγοντας…
Ο έρωτας και η συνεξάρτηση μπορεί αρχικά να φαίνονται παρόμοια, αλλά η διαφορά τους είναι τεράστια! Ο έρωτας προσφέρει ελευθερία, σεβασμό και ανάπτυξη, ενώ η συνεξάρτηση οδηγεί σε συναισθηματική εξάρτηση και αίσθηση αποξένωσης από τον ίδιο σου τον εαυτό. Το να μπορείς να διακρίνεις αυτές τις διαφορές είναι το πρώτο αλλά τιτανοτεράστιο βήμα για να δημιουργήσεις και να διατηρήσεις υγιείς, ισορροπημένες σχέσεις που σε ενδυναμώνουν και σε κάνουν καλύτερο άνθρωπο!
Πηγές:
